زمان مطالعه : ۱۳ دقیقه

جفری پرستون بزوس و شنیدنی‌های آمازون

جف بزوس، مدیرعامل و موسس فروشگاه اینترنتی آمازون، بدون شک یکی از موفق‌ترین و تأثیرگذارترین کارآفرینان دنیا و همواره الهام بخش بسیاری از افراد جویای نام است. با بلوط همراه باشید تا با بزوس و دلایل موفقیت او و آمازون بیشتر آشنا شویم.

هنگامی که صحبت از افراد کارآفرین و موفق به میان می‌آید، شاید کمتر کسی نام جف بزوس را جلوتر از نام افرادی چون بیل گیتس، لری پیج، مارک زاکربرگ و لری الیسون به میان بیاورد. این در حالی است که مدیر عامل کم حاشیه‌ی آمازون را با هر معیاری که بسنجیم، جزو موفق‌ترین و تاثیرگذارترین رهبران دنیا به شمار می‌رود.

بنا به اعلام «هاروارد بیزینس ریویو» (نشریه‌ی اقتصادی و مدیریتی دانشگاه هاروارد)، بزوس بزرگ‌ترین مدیرعامل زنده‌ی حال حاضر دنیا است. در این رده‌بندی استیو جابز در رتبه‌ی اول قرار گرفته و پس از او، جف بزوس در جایگاه دوم قرار دارد. ویژگی مشترک جابز و بزوس در این بود که توانستند با نگاه بلند مدت خود، عملکردی فراتر از انتظار را برای شرکت‌های خود به ارمغان بیاورند. تلاش‌های استیو جابز باعث شد تا سرمایه گذاران بتوانند به سودی ۶۷ برابر از مقدار اولیه‌ی سرمایه‌گذاری خود در اپل دست پیدا کنند. این در حالی است که بزوس توانست این میزان بازگشت سرمایه را برای سهامداران آمازون به رقم غیر قابل باور ۱۲۴ برابر برساند.

بی جهت نیست که ثروت شخصی بزوس در آگوست ۲۰۱۶ از مرز ۶۶ میلیارد دلار عبور کرد و او را در رده‌ی سوم ثروتمندترین افراد جهان و بالاتر از وارن بافت قرار داد.

زندگی شخصی، کودکی و جوانی

جفری پرستون بزوس در تاریخ ۱۲ ژانویه ۱۹۶۴ و در شهر البوکرکی ایالت نیومکزیکو آمریکا به دنیا آمد. ازدواج پدر و مادرش تد و جکلین یورگنز کمتر از یک سال دوام داشت و مادر جف زمانی که او تنها ۴ سال سن داشت، با یک کوبایی مهاجر به نام میگل بزوس ازدواج کرد. میگوئل سرپرستی جف را بر عهده گرفت و نام خانوادگی او از جورگنسون به بزوس تغییر پیدا کرد. پس از ازدواج، خانواده بزوس به تگزاس مهاجرت کرد و میگل توانست به عنوان مهندس در شرکت Exxon Mobile استخدام شود.

جف بزوس

جف بزوس در ۱۰ سالگی متوجه شد که میگوئل پدر ناتنی او است. جف در کودکی به موضوعات علمی و مهارت‌های فناوری علاقه‌ی زیادی داشت تا آنجایی که پدر و مادرش او را برای جدا کردن از کتاب در کلاس‌های فوتبال ثبت‌نام کردند. او حتی یک زنگ الکتریکی اختراع کرده بود تا خواهر و برادر‌هایش نتوانند به اتاق او وارد شوند. خانواده‌ی مادری بزوس از بزرگترین صاحبان زمین در ایالت تگزاس بودند و جف تابستان‌ها با پدربزرگ مادری خود که مدیر منطقه‌ای بازنشسته‌ی کمیسیون انرژی اتمی آمریکا بود مزرعه‌داری می‌کرد.

جف بزوس

زمانی که جف ۱۲ سال بیشتر نداشت، نام او در یک کتاب درباره‌ی کودکان مستعد ایالت تگزاس آورده شده است. جالب اینجاست که در این کتاب درباره‌ی او نوشته شده است:

نقل قول

جف مهربان، اما جدی است… او در زمینه‌ی رهبری استعدادی ندارد.

 

زمانی که بیشتر کودکان هم سن و سال او علاقه داشتند تا در آینده فضانورد شوند، جف می‌گفت که دوست دارد در آینده یک کارآفرین فضایی شود.

جف بزوس 4

آن‌ها بعد از مدتی به شهر میامی در فلوریدا نقل مکان کردند. جف بزوس نیز وارد مدرسه ابتدایی «River Oaks» شهر هیوستون شد و تحصیلات دوره متوسطه را در دبیرستان «Miami Palmetto» گذراند. جف بزوس دوره‌ی دبیرستان را در آنجا گذارند و در برنامه‌های آموزشی علمی دانشگاه فلوریدا شرکت کرد و توانست در سال ۱۹۸۲ جایزه‌ی شوالیه‌ی نقره‌ای را دریافت کند.

جف بزوس 2

جف دوره‌ی دبیرستان را به‌عنوان یک دانش‌آموز نمونه به اتمام رساند و برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه پرینستون رفت و در دو رشته مهندسی برق و علوم کامپیوتر مدرک کارشناسی دریافت کرد. پس از فارغ التحصیلی در سال ۱۹۸۶ برای کار در زمینه‌ی دانش کامپیوتر به وال استریت رفت. جف بزوس جوان پیشنهاد کار در شرکت هایی مانند اینتل و Bell Labs (از شاخه های تحقیقاتی نوکیا) را رد کرد و به استارتاپ «Fitel» پیوست. بزوس یک شبکه‌ی تجارت بین المللی برای شرکت فیتل به راه انداخت. بزوس پس از مدتی فیتل را هم رها کرد و در شرکت مشاوره سرمایه گذاری «D. E. Shaw & Co» مشغول به کار شد. او توانست در این کمپانی خیلی سریع پله های ترقی را طی کند و در سال ۱۹۹۴ به جوانترین مشاور ارشد سرمایه گذاری D. E. Shaw & Co در وال استریت بدل شود. بطور خلاصه او برای شرکت‌هایی مانند Fitel، Bankers Trust و D. E. Shaw & Co کار کرد.

جف بزوس در این دوران تمام شاخصه های یک انسان موفق را داشت؛ اما برنامه او برای آینده چیز دیگری بود و حتی فیش حقوقی ۶ رقمی نیز نمی توانست جلویش را بگیرد. بزوس سرانجام در سال ۱۹۹۴ درست پیش از دریافت یک پاداش هنگفت از D. E. Shaw & Co خارج شد و برای راه اندازی فروشگاه آنلاین خود به سیاتل رفت.

آمازون

بزوس پس از اینکه متوجه شد اینترنت با سرعتی انفجارگونه در حال رشد است، تصمیم گرفت کار پردرآمد خود در نیویورک را رها کند. رئیس بزوس سعی کرد در یک گفتگوی طولانی هنگام قدم زدن در سنترال پارک نیویورک، جف را از تصمیم خود منصرف کند؛ اما او تصمیم خود را گرفته بود.

جف بزوس 1

استراتژی بزوس برای تصمیم گیری در آن برهه از زندگی به “چارچوب به حداقل رساندن پشیمانی” (Regret Minimization Framework) معروف است. این چارچوب اینگونه کار می‌کند:

فرض کنید ۸۰ سال سن دارید. از خودتان در سن ۸۰ سالگی بپرسید آیا از اینکه به دنبال کسب و کاری که در زمان جوانی فکر می‌کردید آینده دار است نرفتید، پشیمان نیستید؟ از رها کردن شغل‌تان در آن زمان چطور؟

این نگاه بلند مدت باعث شد تا بزوس از سردرگمی کوتاه مدت خود نجات پیدا کند. همانطور که خودش می‌گوید:

نقل قول

می‌دانم که اگر موفق نشوم هم پشیمان نخواهم شد. مطمئن هستم تنها چیزی که باعث پشیمانی من خواهد شد، تلاش نکردن است.

او متوجه شد که اینترنت با سرعتی معادل ۲۳۰۰ درصد در سال در حال رشد است و ایده‌ی اولیه‌ی تاسیس یک خرده فروشی اینترنتی در سال ۱۹۹۴ طی یک سفر طولانی از نیویورک به سیاتل به ذهن بزوس رسید و کتاب فروشی اینترنتی خود را در گاراژ خانه‌اش راه‌اندازی کرد. بزوس که در آن زمان ۲۹ سال سن بیشتر نداشت، با خود این‌طور فکر می‌کرد که اگر ایده‌ی «فروشگاه همه چیز» خود را عملی نکند، در سنین بالاتر چقدر احساس پشیمانی خواهد کرد.

جف بزوس به‌عنوان فردی شناخته شده است که به جزئیات کسب‌و‌کار اهمیت زیادی می‌دهد. او مدیری است که می‌خواهد در مورد همه چیز اطلاع داشته باشد؛ از امور مربوط به قراردادها گرفته تا جزئیات حرف‌هایی که به نقل از او در نشریات آمازون به چاپ رسیده است.

جالب است بدانید که «آمازون» اولین نامی نبود که بزوس برای استارت‌آپ خود برگزید. او ابتدا قصد داشت نام فروشگاه اینترنتی خود را «کادابرا» (Cadabra، برگرفته از عبارت Abracadabra به معنی اجی مجی لا ترجی) بگذارد. اما هنگامی که متوجه شد حتی وکیل خود او نیز این اسم را با Cadaver به معنای «جسد» اشتباه می‌گیرد، تصمیم گرفت نام دیگری بر روی شرکت تازه تاسیس خود بگذارد.

مدتی بعد بزوس آدرس relentless.com را خریداری کرد و تصمیم گرفت تا نام Relentless (به معنی بی‌رحم) را بر روی فروشگاه تازه تاسیس خود بگذارد؛ اما در نهایت دوستانش او را از این تصمیم منصرف کردند. این آدرس همچنان در اختیار بزوس قرار دارد و در صورت وارد کردن آن در مرورگر، به amazon.com منتقل خواهید شد.

داستان موفقیت آمازون و جف بزوس

در نهایت شرکت تازه تاسیس بزوس در سال ۱۹۹۵ «آمازون» نام گرفت. لوگوی آمازون از سال ۲۰۰۰ به همین شکل امروزی آن (یک پیکان شبیه لبخند، کشیده شده از حرف A به حرف z) است. معنای آن نیز این است که هر چیزی از A تا Z را برای خرید در این فروشگاه می‌توانید پیدا کنید.

جف بزوس

 جف بزوس در سال ۱۹۹۳ با یکی از همکاران خود به نام MacKenzie ازدواج کرد. همسر او در حال حاضر یک رمان‌نویس است و آن‌ها صاحب ۴ فرزند هستند.

امروزه ارزش دارایی‌های او به ۵۷ میلیارد دلار می‌رسد. او بخش قابل توجهی از درآمد خود را صرف امور خیریه می‌کند. شرکت آمازون بخشی از ساختمان‌های خود را در اختیار مراکز خیریه قرار داده است تا برای زنان، مردان و کودکان بدون سرپناه محل مناسبی برای اقامت تهیه کنند.

خانواده جف بزوس

نبوغ جف بزوس

اما دلیل اصلی پیشرفت آمازون چه بود؟ پاسخ این سؤال در نحوه مدیریت مجموعه نهفته است؛ زیرا آمازون تحت رهبری جف بزوس توانست با تمرکز بر مشتری و پیش بینی درست روندهای خرید در آینده، با اختلاف از رقبا پیشی بگیرد و برند خود را در سراسر جهان مطرح کند. استارتاپ آمازون اندک اندک با ورود به سایر حوزه های فروش آنلاین مانند موسیقی، نرم افزار، اسباب بازی، لوازم ورزشی و حتی مواد غذایی، به کمپانی آمازون تبدیل شد و بازار آمریکای شمالی را عملاً در اختیار گرفت. این شرکت از طرفی در سال ۲۰۰۷ با معرفی کتاب خوان الکترونیکی «کیندل» با کاربری آسان و دسترسی به میلیون ها نسخه کتاب، درآمد قابل توجهی کسب نمود.برگ برنده بزوس اما کاهش هرچه بیشتر هزینه های تبلیغات و صرف این مبالغ در جلب رضایت مشتری بود؛ وی ویژگی ارسال رایگان کالاهای خریداری شده را در آمازون ارائه نمود که این موضوع در کنار قیمت های نزدیک به کف بازار و تخفیف های مناسبتی، کمپانی آمازون را در حوزه تجارت آنلاین بی رقیب کرد.

بزوس همواره تاکید زیادی بر روی «اولین بودن» داشته است. او در یکی از مصاحبه‌هایش می‌گوید:

نقل قول

هیچ چیزی درباره‌ی مدل تجارت ما وجود ندارد که نتوان با گذشت زمان از روی آن کپی برداری کرد. اما همانطور که می‌بینید، [برای مثال] مک دونالد مورد کپی برداری قرار گرفته است و همچنان یک شرکت بزرگ چند میلیارد دلاری است. بسیاری از این موفقیت به دلیل شهرت «برند» است. شهرت نام یک شرکت در دنیای آنلاین حتی از دنیای واقعی نیز مهم‌تر است.

آمازون در ابتدا تنها یک کتابفروشی اینترنتی بود. بزوس برای خرید کتاب‌های مورد نیاز فروشگاهش با توزیع کنندگان زیادی مذاکره می‌کرد، اما با قیمت درخواستی او موافقت نمی‌شد؛ چرا که او اصرار داشت تا کتاب‌ها را به قیمت عمده، اما به تعداد کم خریداری کند. این شرایط به همین منوال ادامه داشت تا اینکه بزوس در یک دوره‌ی سه روزه‌ی آموزش کتاب فروشی متوجه شد در صورت سفارش تعداد ۱۰ عدد کتاب از برخی توزیع‌ کنندگان، قیمت نهایی کتاب‌ها تا ۵۰ درصد ارزان‌تر از قیمت خرید تکی تمام می‌شود. در آن زمان حتی همین تعداد ۱۰ عدد از هر کتاب نیز برای فروشگاه اینترنتی تازه تاسیس بزوس بسیار زیاد محسوب می‌شد و این امکان وجود داشت که آمازون نتواند همه‌ی آن ۱۰ نسخه از یک کتاب را به فروش برساند.

جف بزوسبزوس با پیدا کردن یک نقص در سیستم سفارش کتاب و استفاده از آن توانست بر این مشکل غلبه کند. نقص سیستم ثبت سفارش به این صورت بود که اگر ۱۰ کتاب سفارش می‌دادید و تعدادی از این کتاب‌ها در انبار موجود نبودند، تخفیف فروش عمده در هر صورت به آن سفارش تعلق می‌گرفت. حال تنها کاری که بزوس باید انجام می‌داد این بود که یک کتاب ناموجود پیدا می‌کرد و ۹ عدد از آن را به همراه ۱ عدد از کتاب مورد نیاز خود سفارش می‌داد تا از تخفیف ۵۰ درصدی بهره‌مند می‌شد.

یکی دیگر از خلاقیت‌های بزوس این بود که آمازون را در کالیفرنیا تاسیس نکرد. همانطور که می‌دانید کالیفرنیا خانه‌ی بسیاری از کسب و کارهای مرتبط با تکنولوژی و اینترنت در آمریکا است و دره‌ی سیلیکون در نزدیکی سان فرانسیسکو، شرکت‌های بزرگی چون اینتل، ای‌ام‌دی، گوگل، اپل، اوراکل، ای‌بی و یاهو را در خود جای داده است. بزوس با زیرکی متوجه این موضوع شد که فروشگاه‌های اینترنتی می‌توانند به مشتریانی که در ایالت آن‌ها فروشگاه به صورت فیزیکی حضور ندارد، اجناس را بدون مالیات بفروشند. کالیفرنیا پرجمعیت‌ترین ایالت آمریکا است و در صورتی که آمازون در این ایالت واقع می‌بود، قیمت نهایی محصولاتش برای بخش اعظمی از مشتریانش گران‌تر تمام می‌شد. به همین خاطر بزوس تصمیم گرفت آمازون را در ایالت به مراتب کم جمعیت‌تر واشنگتن تاسیس کند.

بزوس همچنین به استفاده از سیاست‌ها و روش‌های مدیریتی عجیب مشهور است. یکی از قوانینی که او برای کارمندان آمازون وضع کرده، این است که با گذشت هر دو سال، هر یک از کارمندان باید به مدت دو روز در قسمت «خدمات به مشتریان» کار کنند. حتی خود مدیرعامل آمازون نیز از این قانون مستثنی نیست. بنابراین هنگامی که برای گلایه از کیفیت بسته بندی کالای ارسالی، با قسمت خدمات مشتریان آمازون تماس بگیرید، این امکان وجود دارد که شخص جف بزوس تماس شما را پاسخ بدهد!

ساعتی برای ده هزار سال؛ گفته می‌شود جف بیزوس به عنوان مدیر اجرایی شرکت آمازون در حال حاضر درگیر پروژه ساخت ساعتی است که قرار است ده هزار سال کار کند. این ساعت توسط فردی به نام دانیل هیلیس مخترع، دانشمند، مهندس، کارآفرین و نویسنده آمریکایی؛ طراحی شده است. این ساعت قرار است با کمترین نیاز به نگهداری و دخالت انسان برای ده هزار سال به کار خود ادامه دهد.

ارزش بالای کاربران آمازون؛ طبق آمارها، گفته می‌شود ارزش کاربران مخصوص آمازون پنج برابر بیشتر از کاربران eBay است. یک کاربر مخصوص معمولی آمازون حدود ۱۸۹ دلار برای این شرکت درآمدزایی دارد، در حالیکه این رقم برای شرکت eBay فقط ۳۹ دلار است.

قدم اول، صرفه جویی؛ آمازون از همان ابتدای شروع کار بر روی صرفه جویی تأکید داشت و به همین علت در همان اوایل شروع کار از درهای ارزان قیمت به عنوان سطح میز و از الوارهای اره شده به عنوان پایه‌های میز استفاده می‌کرد. در حال حاضر نیز این شرکت به کارمندانی که بتوانند ایده‌های صرفه جویانه‌ای برای شرکت پیاده سازی کنند، جایزه “میز دری” یا Door Desk Award اهدا می‌کند.

ترفند آمازون برای فریب توزیع کننده‌ها؛ در مراحل اولیه شروع کار آمازون، توزیع کننده‌های کتاب سفارش‌های کمتر از ده کتاب را قبول نمی‌کردند. با این حال، این شرکت که قادر به سفارش ده کتاب نبود، کتاب مورد نیاز خود را به همراه ۹ جلد کتاب کمیابی درباره گلسنگ‌ها سفارش می‌داد. توزیع کننده‌ها نیز که هیچ وقت این کتاب را در اختیار نداشتند، فقط سفارش کتاب اول را آماده می‌کردند و بابت عدم موجودی سفارش دوم عذرخواهی می‌کردند.

رسیدگی شخصی بیزوس به شکایات مردمی؛ مدیرعامل آمازون، در ایمیل شخصی خود به آدرس jeff@amazon.com به پرسش‌های عموم مردم رسیدگی می‌کند. وی در صورت مشاهده هرگونه اعتراض به جا و واقعی، آن را فقط با افزودن “?” به متن پیام به  کارمندان مربوطه ارجاع می‌دهد.

آینده

بزوس همچنان به آینده‌ی رو به رشد تکنولوژی و اینترنت امیدوار است و عقیده دارد «دوران طلایی تکنولوژی هنوز فرا نرسیده است». او می‌گوید:

نقل قول

سخت بتوان درباره‌ی بزرگیِ تاثیر تکنولوژی بر روی جوامع انسانی طی ۲۰ سال آینده غلو کرد.

پیش‌بینی نوآوری‌های بعدی بزوس بسیار دشوار خواهد بود؛ چرا که او شرکت‌های تحت فرمانش عادت دارند همواره برنامه‌های خود را به صورت رازآلودی مخفی نگه دارند. هنگامی که خبر پرتاب اولین موشک آزمایشی بلو اوریجین منتشر شد، هیچ کس انتظار آن را نداشت که شرکتی فضایی بزوس تا این مدت به صورت مخفیانه به فعالیت ادامه داده باشد و مهمتر از آن، تا این حد پیشرفت کرده باشد!

بزوس مردی است که از ریسک کردن نمی‌هراسد و همواره به دنبال تجربه‌های جدید است. شاید دلیل سیاست‌های جاه طلبانه و غیر منتظره‌ی بزوس را بتوان در فلسفه‌ی او در تجارت جست و جو کرد. آنطور که خود او می‌گوید:

نقل قول

سوال متداولی که معمولاً در کسب و کار مطرح می‌شود «چرا» است. این سوال خوبی است، اما سوال دیگری هم وجود دارد که به همان اندازه خوب است: «چرا که نه؟»

 

جف بزوس