swot چیست ؟
SWOT یا مدل خط و مشی، ابزار تحلیلی بسیار کارآمدی است که برای شناسایی محیط بیرونی و درونی سازمان به کار برده می شود. از آن در مدیریت استراتژیک و همین طور بازاریابی به منظور شناخت محیط سازمان استفاده می شود.
SWOT از حروف ابتدای مفاهیم قوت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity) و تهدید (Threat) تشکیل شده است. راهاندازی کسبوکار چندان آسان نیست. به مسائل زیادی باید توجه کنید. یکی از راههایی که مطمئن شوید مسیر درستی را میروید این است که هر از گاهی بایستید و به چشمانداز پیش رویتان نگاه کنید. با آنالیز SWOT میتوانید هم وضعیت فعلی کسبوکار و هم وضعیتی که در آینده خواهد داشت را بررسی کنید.در SWOT مفاهیم قوت و ضعف به محیط درون سازمان و فرصت و تهدید به محیط بیرون سازمان مربوط می شود.
S – (قوت Strength)
strength یا قوت مربوط به وضعیت داخلی سازمان است و نقاط مثبت (توان و نقاط قوت) آن را ارزیابی میکند و میتواند یک حالت همافزایی در سازمان ایجاد کند. هر شرکتی مایل است در این موقعیت قرار داشته باشد تا بتواند با بهرهگیری از توانمندیها، استفاده از فرصتها را به حداکثر برساند.
از خود بپرسید :
- ما در چه چیزی خوب هستیم؟
- چه کاری را بهتر از هرکس دیگری انجام میدهیم؟
- مزیت رقابتی ما چیست؟
- چه کاری را انجام میدهیم که هیچکس دیگری انجام نمیدهد؟
- چه منابعی را در اختیار داریم؟
- در بخش تجارت الکترونیک چه مزایایی داریم؟
- کارمندان ما چه مزیتهایی دارند؟
- شرکت ما چه دارایی ارزشمندی دارد؟
- مشتریان چه چیزی را دربارهی کار ما دوست دارند؟
W – (ضعف Weakness)
weakness یا ضعف مربوط به وضعیت داخلی سازمان است و نقاط منفی (ضعفهای) آن را ارزیابی میکند.هدف آن ، کاهش نقاط ضعف و افزایش فرصتهاست. گاه شرکتها به دلیل برخورداری از ضعفهای اساسی، امکان استفاده از فرصتهای به دست آمده را ندارند، لذا طراحی دورههای آموزشی به منظور از بین بردن نقاط ضعف میتواند شرکت را در استفاده از فرصتها توانمند کند.
ازخود بپرسید :
- ما در چه کاری بد هستیم؟
- رقبای ما چه کاری را بهتر از ما انجام میدهند؟
- مشتریان ما از چه مسائلی به ما شکایت میکنند؟
- تیم ما چه معایبی دارد؟
- چه عاملی ما را عقب نگه میدارد؟
- کمبود چه منابعی در کار وجود دارد؟
- چه چیزهایی را میتوانیم بهبود دهیم؟
O – (اهداف Objectives)
Objectives یا اهداف مربوط به وضعیت خارجی سازمان است و نقاط مثبت (فرصتهای) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی میکند.این مورد براساس توانمندی شرکت در مقابل تهدیدات بنا شدهاست و هدف آن افزایش توانمندیهای موجود و کاهش تهدیدات با طراحی دورههای آموزشی است.
از خود بپرسید :
- چه تغییراتی به مرور میتواند کسب و کار شما را بهبود بخشد؟
- آیا بازار به شیوهی مناسبی تغییر میکند؟
- آیا وضعیت اقتصادی فعلی، شغل ما را به سمت مثبتی هدایت میکند؟
- به سراغ چه فرصتهایی هنوز نرفتهایم؟
- چه فرصتهایی برایمان مهیا خواهد بود؟
- آیا هزینهی مواد اولیهی ما کاهش خواهد یافت؟
- آیا راهی برایمان هست که منابعی را که تابهحال نداشتهایم به دست آوریم؟
T – (تهدید Threat)
Threat یا تهدید مربوط به وضعیت خارجی سازمان است و نقاط منفی (تهدیدات پیش روی) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی میکند. هدف آن ، کاهش تهدیدات تا حد امکان است. شرکتی که در معرض ورشکستگی قرار دارد میتواند با برگزاری دورههایی مانند مدیریت راهبردی و … از راهبردهای گوناگونی مانند انحلال، ادغام و تلاش برای بقا استفاده کند.
از خود بپرسید :
- رقبای فعلی ما چه کسانی هستند؟
- چه محصولات جدیدی با ورود به بازار ممکن است تجارت الکترونیک ما را تهدید کند؟
- آیا اندازهی بازار ما کاهش خواهد یافت؟
- آیا صنعت به گونهای منفی تغییر خواهد کرد که بر کسب و کار ما تاثیر بگذارد؟
- آیا هزینهی مواد اولیهی ما زیاد خواهد شد؟
- آیا تقاضایی که موجب عرضهی محصولاتمان شده کمتر خواهد شد؟
- آیا مقررات به نحوی تغییر خواهند کرد که کسب و کار ما را تهدید کنند؟
- آیا سازنده و تولیدکنندهی ما غیرقابل اعتماد خواهد بود؟
بررسی عناصر SWOT
تحلیل SWOT بر چهار موردی که در اسمش مشخص شده، تمرکز میکند و شرکتها را قادر میسازد نیروها، اقدامات یا نوآوریهایی که بر استراتژی تأثیر میگذارند را شناسایی کنند. شناخت این عوامل مثبت و منفی به شرکتها کمک میکنند تا ارتباط مؤثرتری با بخشهایی از برنامه که نیازمند بررسی هستند داشته باشند.
افراد معمولا زمانی که تحلیل SWOT انجام میدهند، جدولی با چهار ستون رسم میکنند تا عوامل مؤثر را نوشته و با هم مقایسه کنند. معمولا نقاط قوت و ضعف با لیستی که از فرصتها و تهدیدها تشکیل شده هماهنگی ندارند، گرچه باید به طریقی با هم ارتباط پیدا کنند چون به هر حال به نوعی به هم گره خوردهاند. پیدا کردن ارتباطی بین تهدیدات بیرونی و نقاط ضعف داخلی، جدیترین مشکلاتی که شرکت با آنها روبهرو است را برای مدیران مشخص میکند.
بعد از اینکه خطرات را مشخص کردید، میتوانید تصمیم بگیرید آیا بهترین کار حذف نقاط ضعف داخلی، از طریق افزایش منابع شرکت برای اصلاح مشکل است یا کاهش تهدیدات خارجی با کنار گذاشتن مناطق تهدیدآمیز برای فعالیت تجاری.
۱- عوامل درونی
دو حرف اولی که در این نام اختصاری دیده میشوند نقاط قوت (S) و نقاط ضعف (W) هستند که به عوامل درونی مربوط میشوند و به معنی منابع و تجربیاتی هستند که در دسترس شما قرار دارند. مثالهایی از حوزههایی که معمولا این دو مورد را در برمیگیرند شامل موارد زیر هستند:
- منابع مالی، مثل بودجه، منبع درآمد و فرصتهای سرمایهگذاری
- منابع فیزیکی، مثل مکان شرکت، امکانات و تجهیزات
- منابع انسانی، مثل کارکنان، داوطلبان و مخاطبان هدف
- دسترسی به منابع طبیعی، علائم تجاری، گواهینامهها و حقتألیفها
- فرآیندهای جاری، مانند برنامههای مربوط به کارمندان، سلسلهمراتب بخشها و سیستمهای نرمافزاری
فراموش نکنید : تا زمانی که عوامل داخلی به خوبی ارزیابی نشده باشند، شرکتها نمیتوانند از منابع خارجی نهایت استفاده را ببرند.
۲- عوامل بیرونی
نیروهای بیرونی بر تمامی شرکت، افراد و بخشها تأثیر میگذارند. این عوامل به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر فرصتها و تهدیدها تأثیر دارند و باید به صورت کامل نوشته و بررسی شوند. عوامل بیرونی، معمولا چیزهایی هستند که از کنترل شما و شرکتتان خارج هستند، مانند:
- گرایشات بازار، مثل محصولات و تکنولوژیهای جدید یا تغییر نیاز مخاطبان
- گرایشات اقتصادی، مثل گرایشات مالیِ محلی، ملی یا بینالمللی
- بودجههایی که از موقوفات، مجلس و منابع دیگر میآیند
- عوامل جمعیتی، مثل سن، نژاد، جنسیت و فرهنگ مخاطبان هدف
- رابطه با شرکا و تأمینکنندگان
- قوانین سیاسی، محیطی و اقتصادی
بعد از اینکه ستونهای مربوط به ۴ عامل را پر کردید، باید بر اساس نتیجه، به استراتژیهای جدید فکر کنید. این استراتژیها باید از نقاط قوت و فرصتها به عنوان اهرمی برای غلبه بر نقاط ضعف و تهدیدها استفاده کنند. «این در اصل حوزهای از توسعهی استراتژیک است، جایی که سازمانها این فرصت را دارند تا بیشترین خلاقیت را داشته باشند و همینجا است که ایدههای جدید ظهور پیدا میکنند. اما برای رسیدن به این مرحله، تحلیل باید با دقت آماده شده باشد.»
مزایا و محدودیتها استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT
در استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT برای برنامهریزی راهبردی مزایا و محدودیتهایی وجود دارد که دعبارتند از :
مزایا:
- دادههای واقعی به منظور درک محیط خارجی و توانمندیهای داخلی قابل دسترس هستند.
- این امکان وجود دارد تا تهدیدات و فرصتهای خارجی ارزیابی شوند.
- یک ارزیابی واقعی از نقاط قوت و نقاط ضعف در مقایسه با رقبا پدید میآید.
- ابعاد جدیدی از موقعیت رقابتی به وجود میآید.
محدودیتها:
- یکی از محدودیتها صرف زمان است.
- دادههای جمعآوری شده ممکن است بهنگام نباشند.
- اختلاف نظر در درک فرایند SWOT ممکن است وجود داشته باشد.
- اعمال سلیقه و نظر شخصی به جای استفاده از اطلاعات واقعی نیز ممکن است به وجود بیآید.
جایگزینهای تحلیل SWOT
تحلیل SWOT ، یک استراتژی ساده و قابل فهم برای شناسایی نقاط ضعف و تهدیدها در کنار نقاط قوت و فرصتها است. ولی تحلیل SWOT فقط یکی از ابزار مورد استفاده در جعبهی ابزار استراتژی است. وقتی SWOT در کنار مدلهای تحلیلی دیگر مورد استفاده قرار بگیرد، مطمئن باشید که ارزش وقتی که بر آن میگذارید را دارد و میتواند روند تصمیمگیری شما را هدایت کند.
ابزارهای تحلیلی دیگری که میتوانید استفاده کنید، شامل موارد زیر است :
۱- PEST (عوامل سیاسی (political)، اقتصادی (economic)، اجتماعی (social)، و تکنولوژیک (technological))
۲- تحلیل MOST (ماموریت (mission) هدف (objective)، استراتژیها (strategies) و تدابیر (tactics))
۳- تحلیل SCRS (استراتژی، وضعیت کنونی (current state)، نیازها (requirements) و راه حل (solution)) .
همچنین تحلیل SWOT میتواند باعث شود کسبوکار ما به روش متعادلتر و عمیقتری استراتژیها را بررسی و اجرا کند. تحلیل SWOT در حل مشکلاتی که در حین توسعهی طرح کسبوکار با آنها مواجه میشویم مفید است، اما فراتر از این نمیرود. استفاده از تحلیل SWOT به تنهایی ارزشهایی اصلی کسبوکار شما را مشخص نمیکند، برنامهریزی بدون شناخت هدف و بدون معیارهایی که پیشرفت شما را در راه رسیدن به آن اهداف اندازهگیری کنند، بیفایده و ناکارآمد خواهد بود.
ثبت ديدگاه